- Ὁ Ὅσιος Πορφύριος ἐπίσκοπος Γάζης
- Ἡ Ἁγία Φωτεινή ἡ Σαμαρείτιδα, Μεγαλομάρτυς
- Ὁ Ἅγιος Θεόκλητος «ὁ φαρμακός»
- Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Κάλφας, νεομάρτυρας
- Οἱ Ἁγίες Ἀνατολή, Φωτώ, Παρασκευή, Κυριακὴ καὶ Φωτίδα
- Οἱ Ἅγιοι Φωτεινός, Ἰωσῆς, Σεβαστιανὸς ὁ δούκας, Βίκτωρ καὶ Χριστόδουλος
- Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Κατοπινός
- Μνήμη Χειροτονίας Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου σὲ Πρεσβύτερο
Ὁ Ὅσιος Πορφύριος ἐπίσκοπος Γάζης
Καταγόταν ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη. Μετὰ τὴν ἀξιόλογη κατάρτησή του στὰ περίφημα Μοναστήρια τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς Παλαιστίνης, χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος Γάζης. Τὸ ἔργο του, ὅμως, ἔβρισκε δυσκολίες ἀπὸ τὶς ἀντιδράσεις τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ τῶν αἱρετικῶν, ποὺ χρησιμοποιοῦσαν ἐναντίον τῶν χριστιανῶν καὶ τὰ ὄργανα τῆς ἐξουσίας. Ὁ Πορφύριος, μὲ τὴν ἀποφασιστικότητα, ποὺ διέκρινε τοὺς μεγάλους ἐπισκόπους της ἐποχῆς ἐκείνης, ἄφησε μία μέρα τὴν Γάζα καὶ πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἐκεῖ τὸν ὑποδέχτηκε ἐγκάρδια ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ποὺ ὑποστήριξε τὰ αἰτήματά του στὴ βασίλισσα Εὐδοξία καὶ τὸν Ἀρκάδιο. Ὁ Πορφύριος ἐπέστρεψε μὲ πλήρη ἐπιτυχία. Μὲ βασιλικὸ διάταγμα, περιώριζε τὴν εἰδωλολατρεία στὴ Γάζα καὶ διέλυε τὴν ἐπιῤῥοὴ τῶν αἱρετικῶν. Ἔφερε ἀκόμα καὶ δωρεὰ βασιλική, μὲ τὴν ὁποία ἀνήγειρε μεγάλη ἐκκλησία βυζαντινοῦ ῥυθμοῦ.
Ἡ Ἁγία Φωτεινή ἡ Σαμαρείτιδα, Μεγαλομάρτυς
Τὶς πρῶτες πληροφορίες γιὰ τὴν Ἁγία αὐτὴ βρίσκουμε στὸ Δ´ κεφάλαιο τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου. Ἦταν κάτοικος τῆς Σαμαρειτικῆς πόλης Συχάρ. Κάθε μεσημέρι πήγαινε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη, στὸ πηγάδι τὸ λεγόμενο τοῦ Ἰακώβ, καὶ γέμιζε τὴν στάμνα της. Ἐκεῖ μία μέρα συνάντησε τὸν Ἰησοῦ, ποὺ φανέρωσε ὅλα τὰ ἰδιαίτερά της. Σ᾿ αὐτήν, ἐπίσης, εἶπε ὁ Κύριός μας τὴν μεγάλη ἀλήθεια, ὅτι Αὐτὸς εἶναι «τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν», δηλαδὴ ἡ ἀστείρευτη πηγὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καὶ συνέχισε ὁ Κύριος: «Τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον». Τὸ νερό, δηλαδή, ποὺ θὰ δώσω ἐγὼ στὸν ἄνθρωπο ποὺ πιστεύει, λέει ὁ Κύριος, θὰ μεταβληθεῖ μέσα του σὲ πηγὴ νεροῦ, ποὺ δὲ θὰ στερεύει. Ἀλλὰ θὰ ἀναβλύζει καὶ θὰ τρέχει πάντοτε, γιὰ νὰ τοῦ παρέχει ζωὴ αἰώνια. Αὐτὸ τὸ «ὕδωρ» ἔδωσε καὶ ὁ Κύριός μας στὴ Σαμαρείτιδα. Ἔτσι, ἀργότερα βαπτίστηκε χριστιανὴ μεταξὺ τῶν πρώτων γυναικῶν τῆς Σαμάρειας καὶ ὀνομάστηκε Φωτεινή. Ἀπὸ τότε (σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση) ἀφιέρωσε τὸν ἑαυτό της στὴ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου στὴν Ἀφρικὴ καὶ στὴ Ῥώμη. Ἐκεῖ ἔλαβε καὶ μαρτυρικὸ θάνατο ἀπὸ τὸν Νέρωνα, ὅταν αὐτὸς ἔμαθε ὅτι ἡ Φωτεινὴ ἔκανε χριστιανὲς τὴν θυγατέρα του Δομνίνα καὶ μερικὲς δοῦλες της. Συγχρόνως μὲ τὴν Φωτεινή, θανατώνονται καὶ οἱ δυὸ γιοί της καὶ οἱ πέντε ἀδελφές της.
Ὁ Ἅγιος Θεόκλητος «ὁ φαρμακός»
Ἡ μνήμη του σημειώνεται στὸν Κώδικα τῶν Παρισίων 1578. Δὲν ἔχουμε βιογραφικά του στοιχεῖα, ἀλλὰ ὁ Σωφρόνιος Εὐστρατιάδης στὸ Ἁγιολόγιό του ὑποθέτει, ὅτι ἴσως εἶναι ὁ μάγος ποὺ ἔδωσε στὴν Ἁγία Φωτεινὴ τὸ δηλητήριο καὶ πίστεψε στὸ Χριστὸ καὶ στὴ συνέχεια ἀποκεφαλίστηκε.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Κάλφας, νεομάρτυρας
Γεννήθηκε καὶ ἀνατράφηκε στὸν Γαλατᾶ. Ἐργαζόταν σὰν λεπτουργὸς κάλφας στὸ παλάτι τοῦ σουλτάνου καὶ συγχρόνως πρόσφερε τὶς ὑπηρεσίες του καὶ σ᾿ ἄλλους ἐπίσημους Τούρκους. Κάποτε προσέλαβε στὴν ὑπηρεσία του κάποιο τουρκόπουλο, ἀνεψιὸ ἑνὸς Ἀγὰ ἀπὸ τὴν Ἀνατολή, γιὰ νὰ τοῦ μάθει τὴν τέχνη. Σὲ κάποια συζήτηση ποὺ εἶχε μαζί του, ὁ Ἰωάννης ἐκφράστηκε ὄχι καλὰ γιὰ τὴν μουσουλμανικὴ θρησκεία καὶ συγχρόνως ἐξῆρε τὴν χριστιανικὴ θρησκεία. Τὸ τουρκόπουλο πρόδωσε τὸ ἀφεντικό του, ὅτι τοῦ ἔκανε προσηλυτισμό. Ὁπότε ὁ Ἰωάννης συνελήφθη καὶ ὁδηγήθηκε δερόμενος στὸν κριτή, κατηγορούμενος γιὰ ἐξύβριση τῆς μουσουλμανικῆς θρησκείας. Τότε ἀνελέητα μαστιγώθηκε καὶ ῥίχτηκε στὴ φυλακή. Παρὰ τὶς ἐπίμονες προσπάθειες τῶν Τούρκων ὁ Ἰωάννης ὁμολογοῦσε σταθερὰ τὸν Χριστό. Μὲ διαταγὴ τοῦ Βεζίρη παραδόθηκε μετὰ ἀπὸ πολλὰ βασανιστήρια στὸν ἔπαρχο, ὁ ὁποῖος καὶ τὸν ὁδήγησε στὸν τόπο τῆς ἐκτέλεσης κοντὰ στὸ Δημοπρατήριο, ὅπου καὶ τὸν ἀποκεφάλισε στὶς 26 Φεβρουαρίου 1575, ἡμέρα Κυριακή.
Οἱ Ἁγίες Ἀνατολή, Φωτώ, Παρασκευή, Κυριακὴ καὶ Φωτίδα
Ἦταν ἀδελφὲς τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς καὶ οἱ μὲν τέσσερις πρῶτες μαρτύρησαν διὰ ξίφους, τὴν δὲ πέμπτη ξέσχισαν ἀφοῦ τὴν ἔδεσαν σὲ δυὸ δένδρα.
Οἱ Ἅγιοι Φωτεινός, Ἰωσής, Σεβαστιανὸς ὁ δούκας, Βίκτωρ καὶ Χριστόδουλος
Οἱ δυὸ πρῶτοι ἦταν γιοὶ τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς. Ὅλοι μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Κατοπινός
Ἡ μνήμη του ἀναφέρεται μόνο στὸν Συναξαριστὴ τοῦ Delehaye, χωρὶς καμιὰ ἄλλη πληροφορία, ἁπλὰ «μνήμη τοῦ ἁγίου Πατρὸς ἡμῶν Νικολάου τοῦ Κατοπινοῦ».
Μνήμη Χειροτονίας Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου σὲ Πρεσβύτερο
(κατὰ τὸν Συναξαριστὴ Delehaye).
